ZAZACA OKUMA- YAZMA DERSLERİ-__004 " q, w, x , é"

*

Türkçe'den farklı olarak, Zazaca'da 4 ayrı harf daha var. (Zazaca'da 4 farklı ses var)

Bunların üçü sessiz = q, w, x .

Biri sesli = é



Türkçe'de olmayan Zazaca sessiz harfleri kelimeler içinde görelim :


Q q ( Biz, Türkçe'de de "kar yağdı" demeyiz. "qar yağdı" deriz.

Qorr : bacak

Qey : neden

qeleme : kalem

qarnaene : kızdırmak(kudurtmak)

qewxa : kavga

qılancık//qılancıke : saksağan (erkeği/dişisi olanlar için)
qese : kelime
qolınd : kalın
qatır/qatıre : katır (erkeği/dişisi olanlar için)

qeyde : kaide

qor : bacak
qoré to: senin bacağın

qorê ho: kendi bacağı


qese: kelime
qesa: söz

qeseykerdene: konuşmak

qız : Küçük
laco qız: küçük oğlan
Qatıre : Katır

qéy :neden/niçin

Çıqa : ne kadar

Çıqa ke: her ne kadar (da)

qeyde: kaide

Rınd(iyi) qayté ho(kendi) be : Kendine iyi bak





W w (ağzın tümü ile dil kullanılmadan)

Ware : yayla

Werd : yemek

Welat : yurt, vatan

Wendene : okumak


W w

Wae : bacı
Wele : toprak/kül


Werd : yemek
Werdene :yemek yemek

Wastene : istemek


Wendene :okumak

Wedardaene : saklamak

Wereza : yegen(dayıya göre)

Werezaê(yegenim) mı(benim) sono(gider) mekteb(okul):

Ewro : bugün
Dewıji(köylüler) şiyê(gitmişler) ware(yayla-) :

Wae, qayté bıraê xo kena: Kız, erkek kardeşine bakıyor.

Domani warway kaykenê: Çocuklar yalın ayak oynarlar

wele wené : toprak yerler

Wela adıri : ateş külü

Wela hardi : toprak

Weşie : sağlık
Ma(biz) weşiasağlığını) to(senin) wazeme(isteriz) :

Bımane weşie de: Sağlıcakla kalın

wext : vakit
béwext : vakitsiz





X x

Xort : genç(erkek)

Xırt : cesur

Xal : dayı

Xapıtene : kandırmak



X x

Xal : dayı
Xınami : dünür
Xırave :bozuk

Xas : ipek, asil
Xatır : hatır
Xafıke : zar, sıvıların üzerindeki ince tabaka, kaymak
Xafıka seré sıti : süt kaymağı

Xılıke : ortası şişkin derin tencere
Xete : hat, evlek
Xırxe : elle tutulabilir, bir veya bir kaç kiloluk taş

Xalé mı : benim dayım
ewro:
çé: ev
yéno çé ma: geliyor bizim eve

Xalcêniya mı : dayımın karısı

Xeta kerdene : hata yapmak
Xeta mı çina : benim hatam yok
Ma bé xetayime :biz hatasızız

Xalıka mı : teyzem
Domoné xalıka: teyzemin çocukları
Xase : doğrusui iyisi
Xase kerdene : doğrusunu yapmak
To xase kerda : sen iyi yapmışsın


Xoz//xoze : domuz/domuz
Xud : bilinç
Béxud : bilinçsiz

Xızır : Hızır
Xort : genç
Xırt : cesur
Xori : derin
Xav : gevşek,
Xaw : kav, mantar kavı(kuruyus, oamuklaşması)

Xaxud--(bir yapı ya da dayanağın) : eğreti, gevşek, güvensiz, dayanıksız
Xusk : kırağı
Xojiv : mutlu, kutlu
Buxuz : kin
*


VENGINA KE TIRKİ DE ÇİNA: (É é)


Éndi : artık
Éy : o(geçmiş zaman- nesne alan fiillerle kullanılır)
É : onlar
Çé : ev
Béveng : sessiz
Kémi : eksik
yéno : gelir
derdé ma : derdimiz bizim
yé to : seninkisi
béwext : zamansız
téy : birlikte

éy wend : o okudu(erkek)
éy ard : o getirdi(er)
éndi bé : artık gel


bévengın : sessiz (olan)
béçhare : çaresiz
béderman : dermansız
bézar : bıkkın
béxud : şuursuz, bilinçsiz

Béçhıke : parmak
Çé : ev
Çéneke : kız
Cénike : kadın :

Dés : duvar
Şér : aslan
Wéy : vay

Kıtavê mı çino : kitabim yok



mérdé ho :koca (sı) kendi

Çê ma bizim evimiz

Koê Sulvışi, Çéle ra berzo: Sulvıs Dağı, Çéle 'den yüksektir.

Koé Bağıre tayna berzo: Bağır Dağı daha çok yüksektir.

Koé ma : dağ bizim
tayna berzo : daha yüksektir
Waé ma : bacılarımız bizim
Maé ma : analarımız bizim
Bıraé ma : kardeşlerimiz bizim