HERÉ SARİ

Na dina de, koti beno bıvo, her hero
Se bıkero ki, kerdena ho ra béxevero
Rasta ho a wa ke, her eke kami vero
Qa halé déy yé heri ra zof zof bétero


Mevazé ke no sené hewao déy vero
Teyniya bıné bari né, destu verdero
Hawuré cı niyo ke, baré sari bındero
De çıqaşé ke fetelino, dı lıngu sero


Bari bındero, hundé ke aqıl nékero
Ra néxeleşino, qe vazé ke cewhero
O dı lıngıno, unca ki bıné bari dero
Bıné baré sari dero, sar ki bari sero


Vizéri nézono, meste ra béxevero
Cı ré qe tomete niya, raşti ke hero
Tomete nébena, her heréni bıkero
Qa ğériviya, inson ke heri ververo


Yé heru ra bétero, halo ke tedero
Heq keşi halé heruné sari mekero
Sayiya sari ra loqme u phari vero
Rasta ho ra béxevero, sari ré hero


Zéde névénino, halo ke, o tedero
Hundé ke vıréniye ro keşi mecéro
Kam ke eve qesa heri rae ra şéro
Qusıré ho heréniya heri ra bétero


Çé vésaye ma no sené félo to vero
Çı xırave esta, her çi zé ho vındero
Yané ison ke isono, her ki ke hero
Goré rasta ho, liyaqé ho ke bıkero

Qe suku de, qe dest u duzu de, qe ko ra

05. Guze 2008-

ZAZACA OKUMA- YAZMA DERSLERİ-__004 " q, w, x , é"

*

Türkçe'den farklı olarak, Zazaca'da 4 ayrı harf daha var. (Zazaca'da 4 farklı ses var)

Bunların üçü sessiz = q, w, x .

Biri sesli = é



Türkçe'de olmayan Zazaca sessiz harfleri kelimeler içinde görelim :


Q q ( Biz, Türkçe'de de "kar yağdı" demeyiz. "qar yağdı" deriz.

Qorr : bacak

Qey : neden

qeleme : kalem

qarnaene : kızdırmak(kudurtmak)

qewxa : kavga

qılancık//qılancıke : saksağan (erkeği/dişisi olanlar için)
qese : kelime
qolınd : kalın
qatır/qatıre : katır (erkeği/dişisi olanlar için)

qeyde : kaide

qor : bacak
qoré to: senin bacağın

qorê ho: kendi bacağı


qese: kelime
qesa: söz

qeseykerdene: konuşmak

qız : Küçük
laco qız: küçük oğlan
Qatıre : Katır

qéy :neden/niçin

Çıqa : ne kadar

Çıqa ke: her ne kadar (da)

qeyde: kaide

Rınd(iyi) qayté ho(kendi) be : Kendine iyi bak





W w (ağzın tümü ile dil kullanılmadan)

Ware : yayla

Werd : yemek

Welat : yurt, vatan

Wendene : okumak


W w

Wae : bacı
Wele : toprak/kül


Werd : yemek
Werdene :yemek yemek

Wastene : istemek


Wendene :okumak

Wedardaene : saklamak

Wereza : yegen(dayıya göre)

Werezaê(yegenim) mı(benim) sono(gider) mekteb(okul):

Ewro : bugün
Dewıji(köylüler) şiyê(gitmişler) ware(yayla-) :

Wae, qayté bıraê xo kena: Kız, erkek kardeşine bakıyor.

Domani warway kaykenê: Çocuklar yalın ayak oynarlar

wele wené : toprak yerler

Wela adıri : ateş külü

Wela hardi : toprak

Weşie : sağlık
Ma(biz) weşiasağlığını) to(senin) wazeme(isteriz) :

Bımane weşie de: Sağlıcakla kalın

wext : vakit
béwext : vakitsiz





X x

Xort : genç(erkek)

Xırt : cesur

Xal : dayı

Xapıtene : kandırmak



X x

Xal : dayı
Xınami : dünür
Xırave :bozuk

Xas : ipek, asil
Xatır : hatır
Xafıke : zar, sıvıların üzerindeki ince tabaka, kaymak
Xafıka seré sıti : süt kaymağı

Xılıke : ortası şişkin derin tencere
Xete : hat, evlek
Xırxe : elle tutulabilir, bir veya bir kaç kiloluk taş

Xalé mı : benim dayım
ewro:
çé: ev
yéno çé ma: geliyor bizim eve

Xalcêniya mı : dayımın karısı

Xeta kerdene : hata yapmak
Xeta mı çina : benim hatam yok
Ma bé xetayime :biz hatasızız

Xalıka mı : teyzem
Domoné xalıka: teyzemin çocukları
Xase : doğrusui iyisi
Xase kerdene : doğrusunu yapmak
To xase kerda : sen iyi yapmışsın


Xoz//xoze : domuz/domuz
Xud : bilinç
Béxud : bilinçsiz

Xızır : Hızır
Xort : genç
Xırt : cesur
Xori : derin
Xav : gevşek,
Xaw : kav, mantar kavı(kuruyus, oamuklaşması)

Xaxud--(bir yapı ya da dayanağın) : eğreti, gevşek, güvensiz, dayanıksız
Xusk : kırağı
Xojiv : mutlu, kutlu
Buxuz : kin
*


VENGINA KE TIRKİ DE ÇİNA: (É é)


Éndi : artık
Éy : o(geçmiş zaman- nesne alan fiillerle kullanılır)
É : onlar
Çé : ev
Béveng : sessiz
Kémi : eksik
yéno : gelir
derdé ma : derdimiz bizim
yé to : seninkisi
béwext : zamansız
téy : birlikte

éy wend : o okudu(erkek)
éy ard : o getirdi(er)
éndi bé : artık gel


bévengın : sessiz (olan)
béçhare : çaresiz
béderman : dermansız
bézar : bıkkın
béxud : şuursuz, bilinçsiz

Béçhıke : parmak
Çé : ev
Çéneke : kız
Cénike : kadın :

Dés : duvar
Şér : aslan
Wéy : vay

Kıtavê mı çino : kitabim yok



mérdé ho :koca (sı) kendi

Çê ma bizim evimiz

Koê Sulvışi, Çéle ra berzo: Sulvıs Dağı, Çéle 'den yüksektir.

Koé Bağıre tayna berzo: Bağır Dağı daha çok yüksektir.

Koé ma : dağ bizim
tayna berzo : daha yüksektir
Waé ma : bacılarımız bizim
Maé ma : analarımız bizim
Bıraé ma : kardeşlerimiz bizim

RIND KE SIMA ESTÊ

*

Çı rınd ke, sıma wes u war, riyé dina deré
Jiar u diyaré Désımi coru sıma céra nékeré
Wastena sıma gore vé, çı ke sıma ré xéré
Ver, péyé sıma pır vo, motaz mevé çiyé ré


Çıqa ke heme kes, horé weşie ho rameno
Çı liyaqé ho bıvéno, her keşi ré ki véneno
Rınd u rast weşie ra cor thowa nézoneno
Jüyo ke qimeté weşie zono, xase keno


Rınd ke na dina sero ma zuvini véneme
Tayna rındo, ma ke qimeté weşie zoneme
Ma zerré ra, weşia pil u qızé sıma wazeme
Sıma ra xevera xére gurete, ma zof sa beme


Bıramé weşiye, tımutım bımané weşiye de
Qimeté weşiya ho bızoné sıma, her çira zéde
Heskerdoğé sıma kémi mevé, sıma dorme de
Kami zof wazena, sıma tım bıvéne ho lewe de

Torné Thuji

ZAZACA OKUMA- YAZMA DERSLERi- 003

*


Zazaca’da kelimelerin cinsiyeti var(eril-dişil)

Türkçe gibi okuyun!

---Zazaca - - - - Türkçe

....nér____: eril // erkek
...may____: dişil // dişi

- - Adır - -(nér) - - - ateş
- - ostor- -(nér)- - - at (eril) ==> ostore //mayine: - - - kısrak(dişil)
- - bıze- - (may)- - - keçi
- - Piyaz –(nér)- - - soğan
- - Dest- -(nér)- - - - El
- - ron - --(nér)- - - yağ
- - Fek - - (nér)- - - ağız
- - sane- -(nér) - -- tarak
- - - ga - -(nér) - - - öküz
- - Şilane-(may) - - - kuşburnu
- - hes - -(nér) - -- - Ayı (eril)
- - tüye- -(may) - - - dut
- - jüye- -(may) - - - bir/biri(bayan) ju-(nér) –bir//biri(adam)
- - uşire- -(may) - - - çubuk
- - kerge—(may)- - - tavuk
- - -vore – (may)- - - kar
- - -Lüye –(may) - - - tilki lü-(nér)
- -Yemis –(sıxlet) - - - yemiş
- -manga-(may) -- - - inek
- - zur - - (zur) -- - - - yalan
- - Nare –(may) - - - - nar

Eve zoné ma : Bizim dilimiz ile... Karşılarına Türkçesi

geniş zamanı, şimdiki gibi kullanıyoruz, genelde...

Ez bervenu : ben ağlarım- - - - - - ez: ben

Tı huyena : Sen gülersin - - - - - - tı: sen

O huyeno : O güler (eril)- - - - - o : o (erkek//eril)

A nusnena : O yazar(dişil)- - - - - a : o (bayan//dişil)

Ma zoneme : Biz biliriz. -- - - - - ma: biz

Sıma wanené: Siz okursunuz.- - - - - sıma: siz
Ê yéné : onlar gelir. - - - - - - - é : onlar

Ni qesu bıwanéTırki ra bınusné! //Bu sözleri oku, Türkçesini yazın!

Manga yéna dıtene : İnek sağılır.

Lüye kerge werda : Tilki tavuğu yémiş.

Duri ra veng yeno : Uzaktan ses gelir.

Adır dest vésneno : Ateş el yakar.

Ewro şiliye vorena : Bugün yağmur yağar.
(Bugün yağmur yağacak anlamında)

ZAZACA OKUMA-YAZMA DERSLERi- 002

-*-
Ama Zazaca'da bazı sessiz harfler; dil ucu ve ağzın ön tarafı ile söylenir.
Erzurum ve Kars yöresi insanlarımız bu seslere pek yabancı sayılmazlar.

Bu durum için, elbette ki harf koymaya gerek yoktur. Ama sesin doğru telafuzu için, o sessizin önüne "h" harfini koymakta fayda gördük...

Bu sessizlerden "ch ve çh" yi dil ucu ile söyleriz... "kh, ph, th" yi ağzın ön tarafı ile ve yumuşatarak telafuz ederiz... Bu bir ayrıntıdır. Şimdilik fazla takılmamak gerekir. ileride bu konuda açıklama yapacağım.




Zazaca ile Türkçe' de 21 sessiz aynıdır...

Bu 21 sessizi örneklerde görelim, okuyalım.
Kelime içinde:


Harf - - - -Zazaca - - - - - Türkçe
- Bb - - - - - bıze - - - - - - keçi
- Cc - - - - - cênike- - - - -- kadın
- Çç - - - - - çêneke - - - - - Kız
- Dd - - - - - dest - - - - -- el
- Ff - - - - - fek - - - - - - ağız
- Gg - - - - - ga - - - - - - - öküz
- Ğğ - - - - - ğezale - - - - - ceylan
- Hh - - - - - Héga - - - - - -- Tarla
- Jj - - - - - jil - - - - - - - filiz
- Kk - - - - - kerge - - - - - - tavuk
- Ll - - - - - Lüye - - - - - - tilki
- Mm - - - - - merre - - - - - fare
- Nn - - - - - nun/non - - - - - ekmek
- Pp - - - - - pısınge - - - - - kedi
- Rr - - - - - ron - - - - - - yağ
- Ss - - - - - sole - - - - - - tuz
- Şş - - - - - şir - - - - - - Sarmısak/şir
- Tt - - - - - tüye - - - - - - dut
- Vv - - - - - veng - - - - - - ses
- Yy - - - - - yêne - - - - - - Cuma
- Zz - - - - - Zengen - - - - - - kazma





7 SESLi DE AYNI...

"é" sesi de "e" nin dar ve damaktan söylenmesidir.
//"Kedi" kelmesindeki "e" sesi gibi...

-Zazaca ve Türkçe'deki ortak 7 sesliyi kelime içinde görelim, okuyalım...

Harf - - - - - - Zazaca - - - - - Türkçe
-A a - - - - - - asme - - - - - - ay
-E e - - - - - - eskıze - - - - - Kuru üzüm
-I ı - - - - - -- sodır -- - - - - Sabah
-İ i - - - - - - - ita - - - - - -- bura
-O o - - - - - -- ostor - - - - -- at
-U u - - - - - - Usar - - - - - - bahar
-Ü ü - - - - - - Lüye - - - - - - tilki

Türkçe'de olduğu gibi oku!

ZAZACA OKMA- YAZMA DERSLERi- 001

Zazaki - Dımılki- Kırmancki de ALFABE

Zazaca Alfabe, Türkçe Alfabe ile fazlaca fark etmez. Rahatlıkla öğrenilebilir.

Zazaca Bilmeyenler için Zazaca Dersleri


Türkçe Alfabe de 29 harf vardır...

Bu 29 harfin, 28'i Zazaca'da da aynıdırlar. Ses ve yazılış fark etmez...


Zazac'nın Türkçe'den farkı; 1 sesli harf, 3 de sesiz harfin fazlalığıdır...


Bu 4 farklı harfle birlikte, Zazaca Alfabe; 32 harften oluşur. Yani 32 harf içerir...

Zazaca Alfabede şu 32 harf vardır.
a, b, c, ç, d, e, ê, f, g, ğ, h, ı, i, j, k, l, m, n, o, p, q, r, s, ş, t, u, ü, v, w, x, y, z


Bunlardan 28 harf, Türkçe Alfabe'de de vardır. Bunlar:
a, b, c, ç, d, e, f, g, ğ, h, ı, i, j, k, l, m, n, o, p, r, s, ş, t, u, ü, v, y, z

Türkçe Alfabeden 29 harfi tanırız. Bunlardan 21'i sessiz. Bu 21 sessizin hepisi; Zazaca Alfabe'de de aynen vardırlar.

Zazaca ile Türkçe arasında, farklı 3 sessiz harf “ q, w, x “ dır.

Q, W, X


8 sesli harften 7 tanesi Zazaca'da da vardırlar.

Türkçe Alfabe'deki bir sesli, Zazaca' da yer almaz.


Bu sesli harf ( Ö ö )’ dür.


Zazaca'da da(Ê é) seslisi vardır. "é" sesi; "e" nin dar ve damaktan söylenmesidir.
"Kedi" kelmesindeki "e" sesi gibi...

HERFÊ ZAZAKİYÊ KE ALFABÊ TIRKİ DE ÇİNÊ
(Türkçe’de olmayan, Zazaca’da olan harfler)

Zazaca'da Türkçe'den farklı olarak 4 harf(ses) “ê, q, w, x “ var.

NO YÊ TO SENÊ iNATO

*
Ma ré ki zon, sowda qomi u péra
Çıqa ke derdi newe biyé ve téra
Sowda u qomi ra, nébené céra
Cıra duriya, qomé ho ré béxéra


De tı ki wayiré raman u fıkıra
Sené inato, duri vındena cıra
Ma sené aqılo, tı beştiya pıra
Qotık a, wa u bırau ré hazıra


Yé sari ré hawur u xeverdara
Sar se vazo, tı cıré gosedara
Kor u kherr u lala tı heté ma ra
Çınay ré hundé vérde u bézara


Wayir ra ravér, qalxano hazıra
Serd u puku ré tı germ u adıra
Tenge de sari dest de sesadıra
Héstıré dinu ré dest de péskıra


Qa tı yé sopa tenga, sari gore
Cıré rame, rameti, siliye, vore
Jü yé ho ré, tı cıré har u more
Se bıvo, ho nébena, ve na tore


Ma nıkeka, uyo ke cor vındeno
Nézoneme ke, ma ra çı wazeno
Satgéyim famkoru ma de vezeno
Kata some, rae ro ma bırneno

07-06-2009
Qesa wa u bırau çıra toré zehira

XIZIR ORUCUNUN TOPLUMSAL ANLAMI VE ÖNEMİ

*
Xızır orucu, aslında bir hafta içinde tutulur. Genelde 3 gün olmasına karşın, bu husus katı kural değildir. Bir gün de tutulabilir. Hatta oruç tutmadan da diğer aktiviteler paylaşılır.

Farklı yörelerde farklı hafalarda oruç tutulur. kurban kesilir. Cem tutulur...
Bu aktiviteler bir ay sürer.
Xızır Ayı, barış ayıdır. Dostluk ayıdır. Toplumculuk ayıdır...

Xızır Orucu; yeni hesapla//(Miladi Takvim ile- Ocak Ayı// ÇELE ’nin ortasında başlar -yeni hesapla//(Miladi Takvim ile- Şubat Ayı// Guze ’nin ortasına dek sürer.
Yani:
eski hesapla//Eski (Rumi) Takvim ile- Çele //Ocak Ayı’ başında başlar, aynı ayın sonuna dek devam eder. Ancak bu süre farklı yörelerde farklı kullanılır. Yani yöreler, bu süre içindeki bir haftada gerekleri yerine getirirler.
*-*


YOLUMUZ, XIZIRIMIZ

Toplumsal yaşamımızda, Xızır’ın alanı geniş; yeri ağırlıklı ve yücedir. Xızır, inancımızda ağırlığı olan bir isim... Kutsal bir isim...

Bunun, sadece kutsallıktan kaynaklandığı sanılmasın.

Evet, kutsallık bir gerçek. Ancak, Xızır; bir tanrı değildir. Yaratıcı değildir. Hiç bir şeyi yoktan var etmez. Yoktan bir şey vermez.

Her ne kadar yoktan yaratmıyorsa da, dar anda, zor zamanda sahiptir. Koruyucudur, kurtarıcıdır.
Kim; nerede, ne zaman darda kalırsa, orada hazır ve nazırdır. Yani esirgeyen ve koruyandır. Hazırdır, nazırdır...


Bizden her kim, nerede darda kalır
Bekler ki arka bulur Piri faniden, el alır
Sonbahar, kış, ilkbahar, hiç de yaz olur
Vallah, billah elimizde kalmış ulu Xızır

İster fırtına, ister tipide dağda kalırlar
İster deryada su üzerinde olurlar
Ne zaman dara düşseler, ağlarlar
Parmak niyaz eder, eli kalbe koyarlar

Bizde, yani Désım’de iki ay çok önemlidirler, değerlidirler, kutsaldırlar...
1. Gağan Ayı
2. Xızır Ayı


Gağan Ayı, akrabalık ve hısımlık ayıdır. Hısım, akraba sorulur. Hali, hatırı sorulur. Özellikle bayan akrabalar(zéyi) sorulurlar, ziyaret edilirler. Hediyeler gönderilir. Hediyeler alınır.

Konu, komşu da ihmal edilmez.
Lokmalar dağıtılır. Hediyeler verilir. Kurbanlar kesilir.
Bu günlerde unutulmayacaklar; hamileler ve yaşlılardırlar.


Evde hısım, akrabadan bahsedilir. Amca, yegen, hala; dayı, yegen, teyze sorulur...
Tanışıklık artırılır.

Oruç tutulur. Lokma verilir. Kutsal ekmek(miyaz) pişirilir, paylaşılır.
Tanrıya, nimmetlerine, bereketine ve bolluğuna şükür edilir...

Hayvan yemleri, otu, yaprağı, saman vb. (alef) stoklanmıştır.
Yazdan, güzden depolanmıştır.

Zira her kes tedarikli, kışa hazırlığını yapmıştır...
Yakacağı, ateşi, odunu var...

Yiyecek ve içecekler hazırlanmış, stoklar yapılmıştır.
Ekmekleri, katıkları(yağı, çökeleği, peyniri vb) meyveleri, sebzeleri depolanmıştır.


Yazın, güzün ker kes işte, güçte... Yorgun, argın... Eşe, dosta; hısıma, akrabaya ayıracak fazla zamanı da yoktur. Düşünmeye bile mecali olmaz.


Ama güz geçip de kış olunca, artık her kes evindedir, içerdedir.
Dışarılarda fazla insan olmaz.
Birbirlerine ayıracak fazla zamanları vardır. Zamanları boldur.
Oturulur, konuşulur. Türküler, şarkılar söylenir. Hikayeler, masallar dinlenir.
-*-
Gağan; hısım, akraba arasında tanışıklığı, yakınlığı pekiştirmek için önemli ve kutsal dönemdir.
Yardımlaşmanın, dayanışmanın pekiştirildiği günlerdir.

*-*

XIZIR ORUCU

Xızır Ayı; barış ayıdır. Dostluk ayıdır. Toplumsal birlikteliğin pekiştirilmesi dönemidir.

Xızır orucu, aslında bir hafta içinde tutulur. Genelde 3 gün olmasına karşın, bu husus katı kural değildir. Bir gün de tutulabilir. Hatta oruç tutmadan da diğer aktiviteler paylaşılır. Ancak bu aktivitele yaklaşık üç haftalık bir sürede gerçekleşir. Yani farklı yerleşim birimleri, farklı günlerde gerçekleştirirler.
Etkinlikler, kullandığımız takvimle Şubat Ayı ortalarına dek de devam edebilir.



TOPLUM AÇISINDAN

Herkes yeterince dinlenmiştir. Küskünlüklerin, dargınlıkların giderilmesinin tam zamanıdır. Zira ilkbahara da henüz vakit vardır.

İlkbahar gelmeden; işe, güce başlamadan; kıra çıkmadan barışın, barışıklığın sağlanması için en uygun zamandır.



Kimler arasında dargınlıklar, küskünlükler varsa rayberler tarafından saptanır, giderilmeye çalışılır.
Bu gerçekleşmez de, bazı nizalar kalmış ise, pire, mürşide bırakılır.

Bu küskünlük ve dargınlıklar, aile içinde olabilir. Büyük, küçük arasında olabilir. Hısım, akraba arasında olabilir. Konu, komşu arasında olabilir. Köyler arasında olabilir. Aşiretler arasında olabilir. Ayrı inanç ve itikattan olanlar arasında olabilir.

Ama mutlaka giderilmeleri gerekir. Düşmanlıkların sürdürülmemeleri gerekir. Kimler arasında olduğuna bakılmadan...

Zira Désım inancında ve genelde Alevilikte barışık olmadan ibadete katılınmaz. Birinde veya birilerinden küskün, dargın biri; ceme katılamaz, alınmaz.

Keza kendisine küskün ve dargın birilerinin olduğu kişiler de ceme// ibadete katılamazlar. Taa ki, gönüller hoş edilip, helallık alınıncaya kadar...

Pir ve rayverler; Xızır Ayında yolda, eldeler.
Cemde, cemaattadırlar. Toplantı ve seminerlerdeler.
Dargınlar, küskünler bir araya getirilirler, barıştırılırlar. Barış ve uyum sağlanır.

Barışmamış, kükünlüğü devam ettirenler; ceme, cemaate, ibadete
alınmaz. Kendisi ile birlikte ibadet edilmez.


İnsan kendi inancına sahip çıkarsa
Hem kensidir, hem yolunun sahibi
Bizde denir ki , kim yoldan çıkmış ise
Biline ki, Xızır da kendisine darılmıştır
-*-

Bu ay, XIZIR ayıdır. Barışın, dostluğun ayıdır.
Kurbanlar kesilir, kurbanlar paylaşılır. Miyaz pişirilir, lokmalar paylaşılır.
Hamileler, yaşlılar ve kimsesizler asla unutulmazlar, bu etkinliklerde...

Tatlı ve helva pişirilir... Tatlı ve helva barışın simgeleridirler.


Bazen Xızır’ın ne yaptığı konuşulur
Helvayı işaretlediği, incik eti aldığı olur
Xızır, hiç kimseyi hayalsiz bırakmasın
Kimse de hayalsiz, ruhsuz kalmasın


XIZIR, bizde yüce bir isimdir
Böyle bilen, böyle diyen DÊSIM’dir
Oruç ayıdır, nefisler tutulur
Darlık, yokluk bilinir
Susuz kalınır, yar elinden su içilir


Cemler u cemaatler ayı...
Barışın ve kardeşliğin ayı...
Yardımlaşmanın, dayanışmanın pekiştirildiği günlerdir.

Küslük, kötülükler kaldırılır. Düşmanlık yok edilir.

YOL; SENiN YOLUNDUR, SEN SAHİP OLURSAN...

Torné Thuji

ROZÊ XIZIRi

ROZÊ XIZIRi

Asma rozé Xızıri, asma haştiya. Asma doştiya. Asma qomiya.
Rozé Xızıri, (eve hosavo khan) Asma Çeli de cérino.
Péynia çeli de qedino.
*-*


RAA MA DE XIZIRÊ MA

Weşiya qomé ma de, caé Xızıri zof hirao, gırano, berzo…
Mevazé ke no téniya jargiéni rao.
Heya! Na rasta… Xızır raa ma de namo de gırano.
Namo de olliyo. Jargiyo...

Xızır zé Heq(tanrı) niyo.
Çinebiyaene ra var nékeno. Çinebiyaene ra thowa nédano.

Çıqa ke Xızır çinebiyaene ra var nékeno, sopa tenge de wayiro. Kam koti tenge de bımano, o hama lewe de hazır u nazıro.

Yé ma, kam, koti çıqa tenge de maneno
Khalé kokımi ra dest u phoşti wazeno
Qe paiz, zımıstan, usar, qe amnoni beno
Babao ulle Xızır ma dest de maneno


Qe puk vo, pukeleke de kora manené
Qe derya u dengız de ağwe sero bené
Kéy ke kewti ve tenge, hona bervené
Dest qelvi ser, taé béçhıke kele kené

Raa ma de, Désım de dı asmi zof eve qiymeté. Qiymetıniyé. Jargiyé.

1. Asma Gağani
2. Asma Xızıri


Asma Gağani asma lézimiya. Lézimi pers bené. Xatıré lézımu pers beno. Soné diaré zeyiu. Soné diaré lézımu…
Loqmeyi bené vıla werté lézımu de. Keti(-kete:hediye-) diné lézımu, diné der u cirani...
Hem ki çé de qalé pére beno. Her kes péra ho perseno.
Ded u bırazayi, xal u werezayi zuvini tayna rınd nas kené.

Roze cérino. Loqme dino. Miyaz beno vıla. Olli ré//Heqi ré sıkır beno. Serva rama dey... Serva rameta dey...

Çıke her keşi tıdarık u qulığé zımıstani diyo.
Koliyé ho esté. Adıré ho esto.
Werdé mal u gay esto. Velg u alef tıdarık kerdo...
Heme çi payiz ra kerdo zerre...
Nuné ho, qatığé ho(ron u toraq uzn.), werdé ho...
Meyvayi (beri= darberi u vasberi) u
sebzeyi (perrupurri//zerzevat)

Omnani, payizi her kes gurino, qefelino. Wext cıré némaneno ke bıfıkriyo. Derdé kar u guré ho dero...
Ama payiz ke vérd ra, zımıstani heme kes zerre dero.
Zéde kes tevera niyo. Wexté ho zofo.
Nisené ro, qesey kené. Lawuku vané. Sanıku gos dané.
-*-
Gağan de serva lézımu, serva nas u dostu, serva qom u qebila wext esto...

*-*

ROZÊ XIZIRi

Asma rozé Xızıri, asma haştia. Asma doştia. Asma qomia.
Rozé Xızıri, (eve hosavo khan) werté asma Çeli de cérino.
Péynia çeli de qedino.




HETÊ QOMiYE RA

Herkes oroşiyo ra. Usari ré hona wext esto. Hona ke usar nébiyo, dısmeniye kami werte de esta, wedariyo...
Eke zerré çéyi de, werté brau de, werté lézımu de...
Eke werté der u ciranu de, eke werté péru de, eke werté aşiru de, eke werté qomu de... Eke werté pil u qızu de...

Pir u rayveri, asma xızıri de ra u réçu raé. Cem u cematu deré. Mısletu deré. Heredanu ané téhet. Zuvini ra kené hast.

Kam ke juyé bini de hast névo, nébiyo, nécérino cem u cematu... Raa Heqi ra véjino. Na rasta ma wa. Rasta qomé ma wa.


Mordemo ke raa horé wayir véjiyo
Hem ve huyo, hem wayiré raa heqiyo
Yé ma vané, kam RAA HEQi ra vérdiyo
Bızone ke Xızıro Khal cıra herediyo
-*-

Na asme, asma rozé XIZIRiya-/-Asma miyaz u QIRVANU zoniya
Asma bizerekuna... Asma qawuta... Asma şirénie u hewla wa...

Şirénie u hewla tılsım u sembolé haştiyé...

Gegane qesey beno ke xızıri se kerdo
Dest noro hewla, ya gosté péyeke berdo
Va Xızıro khal, qe keşi béğeyal meverdo
Maqa kam ke béğeyalo, roé ho merdo


XIZIR, raa ma de namo de gırano-/-
DÊSIMIZ niya zono, niya vano
Asma rojiya, nefs cérino…
Tenge u wésanie zoniné…

Asma cem u cematuna
Asma haştie u huré amaéna...

Teng u xıravie wedardaene… Dısmenie wedardaene

RAE RAA TÜYA, TI KE CIRÉ WAYİR VÉJİYA

Torné Thuji

NO KAMEJi ZONO???: BU HANGi DiL

*
"Lewé sıma de caé ma esto ke, ma bivime mordemé zuvini?..."

-*-
Hangi dili biliyorsanız ona çavirin...:
Kameji zon ke zonené, bıçarné déy...

-*-

Hala kameji zon ve yé ma ra, zuvini ra néjdiyé?...:
Bakalım hangi dile benzeteceksiniz...

-*-
Olli weşiye ve sıma do!!! :
Esen ve sağ kalın!!!

Torné Thuji

A SOPE RA NÊBIYÊNE

*
No fek, a sope ra nébiyéne
Ê qesey mı tora névaténe
To ez ca néverdéne
Tı néşiyéne
Ez bé to némendéne


Tı nézona, çı ve mı beno
Ez ke bé to manenu
Zerré mı, ho weno
Ho ver de thoway névénenu

Qalé to ke beno
Zerré mı ho weno
A wo ke derdé zerri nézoneno
Se vaji mı fam nékeno

Hala a wa ke mezg ve mı keno
Zerré qafıka mı de kay keno
Aqılo ke mendo ki, o beno
Dest u pay, mı verra maneno


Tı ke, mı ra duriya
Na dina, mı gore rıjiya
Yé to mı zerre de zof xoriya
Ne heduro, ne heduriya


huréndiya ho de névındenu
Hata ve sondır sonu, yénu
Mı dest dero, boyna fetelnenu
Her sop u deqa resmé to de sér kenu
Çhımuné ho, yé to ra ra-nébırnenu


Ne werdene, sımıtene ho viri anu
Ne ki, persé ke bıvo, cuav danu
Mevaze ke, zerre hira u xanu
Ez éndi ison u isoniye ra yanu

Pesewe cıle ra xıl benu
To, ho lewe de névénenu
Adır kuno mı zerre vésenu
Zırriye nanuro cı, bervenu
Bervenu bervenu


Anu ra ho viri é kerdenu
Kelacér benu, tım bervenu
Hoveho serva to, ho wenu
Ma ez o feqir çı zonenu ke,
Ez nae çıra ve ho kenu

Fırre némenda, çhoki şiçiyé
Thomoré mı unciyé
Zoniyé mı qırfiyé
İyé ke bé yara huyé
Bé ro u bé can u bé weşiyé


Eve dest u paye ho niyé
Bé bé, guneka! Hona qıskhekhiyé
Ma ra dıma, na dina de iyé
Domoni ma ré wayiriyé

Khane Şiye, Amé Serra Newie

*

SERRA NEWiE VA XÊR BÊRO
MIRODÊ SIMA WENDOĞU BIKERO
QOM U PÊRA MA RÊ Kİ XÊRE BiYARO
ZONÊ MA SERRA MIZ U DUMAN WEDARO
-*- -*-

Unca serré da bine, amé u vérde ra şiye
Omré ma bi ve kémi, ma dıma jüye zédiye
Zé vırénu, sew u rozuné ho ra serra vérdiye
Hiré se u şéşti u ponc roji u ses sati viye


Kaméji serre bena va bıvo, mevazé keyi
Taé newe améy riyé dina, taé mendi seyi
Tım u tım serri yéné, soné; téver u tépeyi
Qa çor demi, hemi ki poncas u dı hefteyi


Serra ravérdiye taé çıqa ke huyaynayi
Derdweré zé ma ki, derduné horé bervayi
Taine kar u guré ho rınd u rast zonayi
Taine ki, taé sowda ho dımera voznayi


Ollemi ré serva serra rınde, düeyi keme
Jiaru ra çı mıneta dinuna, cıré wazeme
Mayého, qesekerdena zoné ho, céreme
Va derg bıweşiyo, kami lewé hode véneme


Torné Thuji maré qedero de newe wazeno
Dina sero éndi qe qomé bézon qa nébeno
Pil u qızé keşi, qe coru bındest némaneno
Dem u dewrané ho ke, zé vatena ho rameno

Mayého// ma ve ho : kendimiz
-*-

SERRA NEWiE RA SIMA ÇI WAZENÊ BIVÊRO
WENDOĞU RÊ WEŞİE BİYARO, WES BÊRO
CIRÊ BÊDERD U BÊKHUL RAVÊRO, ŞÊRO
VA NA SERRA DI HOZOR U DEŞİNE DE
QE KES GUNA KEŞİ VER MEKUYO, MECÊRO